ความเครียด คือ สภาวะของอารมณ์และความรู้สึก เมื่อต้องเผชิญกับปัญหาหนัก ๆ หรือตกอยู่ในสถานการณ์ตึงเครียด บีบคั้น กดดัน หรือถูกคุกคาม ทำให้เกิดความไม่สบายใจ หงุดหงิด วิตกกังวล หรือท้อแท้ โดยความรู้สึกที่เกิดขึ้นนี้จะส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตทั้งในด้านร่างกาย จิตใจและอารมณ์ รวมถึงพฤติกรรมที่แสดงออกมาอีกด้วย ซึ่งสำหรับบางคนก็สามารถลดความตึงเครียดลงได้ด้วยตนเอง เมื่อเวลาผ่านพ้นไป ก็สามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ แต่สำหรับบางคนที่ไม่อาจจัดการกับความเครียดได้ด้วยตนเอง ก็อาจจะต้องใช้วิธีการบำบัดจิตใจ จากการให้คำปรึกษาของจิตแพทย์ แต่วันนี้เรามีวิธีจัดการความเครียดที่ทุกคนก็ทำได้ง่าย ๆ มาฝากค่ะ
ความเครียดส่งผลกระทบต่อชีวิตคนเราในด้านใดบ้าง
ความเครียด สามารถส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตของคนเรา ได้หลายทางด้วยกัน ยกตัวอย่าง เช่น
ด้านร่างกาย
เมื่อเกิดภาวะความเครียดขึ้น ระบบประสาทอัตโนมัติของร่างกายจะถูกกระตุ้น บางคนอาจหน้ามืด เป็นลม เจ็บหรือแน่นหน้าอก หรืออาจเกิดภาวะกล้ามเนื้อตึงตัว ปวดเกร็งบริเวณกล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ในร่างกาย ปวดหัว ปวดเมื่อยตามหลัง ไหล่ ท้ายทอย และอ่อนเพลีย หรือมีภาวะความดันโลหิตสูง ภาวะหลอดเลือดอุดตัน เกิดโรคแผลในกระเพาะอาหาร โรคอ้วน เป็นต้น ยิ่งเครียดมากเท่าไร ร่างกายก็ยิ่งทรุดโทรมลงมากเท่านั้น โดยเฉพาะถ้ามีภาวะเครียดเรื้อรัง โรคร้ายต่างๆ เช่น หลอดเลือดสมองอุดตัน โรคหัวใจ ก็จะตามมาในที่สุด
ด้านจิตใจและอารมณ์
อาจเกิดภาวะเศร้าซึม สูญเสียความสามารถในการคิด วิเคราะห์ เหม่อลอย ความจำลดลง บางรายไม่สนใจคนรอบข้าง ปลีกตัวออกจากสังคม หมกมุ่นครุ่นคิดเพียงลำพัง แต่ในบางรายอาจสูญเสียความสามารถในการควบคุมอารมณ์ ราวกับพร้อมที่จะเป็นศัตรูกับผู้อื่นตลอดเวลา ทั้งยังหงุดหงิดง่าย โวยวาย ก้าวร้าว อารมณ์ขุ่นมัวอยู่เสมอๆ ยิ่งถ้าตกอยู่ในภาวะความเครียดเป็นเวลายาวนาน ความสามารถในการควบคุมตนเองก็จะยิ่งลดลง จนอาจกลายเป็นโรคจิต หรือโรคประสาทได้ หากไม่ได้รับการบำบัดเยียวยา ฟื้นฟูสภาพจิตใจให้ดีขึ้น
ด้านพฤติกรรมการแสดงออก
เช่น นอนไม่หลับ กินข้าวไม่ได้ เบื่ออาหาร หรือในบางคนอาจรู้สึกหิวอยู่ตลอดเวลา จนทำให้กินอาหารได้มากผิดปกติ ก่อให้เกิดโรคอ้วน ไขมันอุดตัน ความดัน และเบาหวานตามมาในที่สุด
ความเครียด ส่งผลให้เกิดโรคซึมเศร้า
สำหรับบางคนที่ตกอยู่ในภาวะความเครียด เครียดเรื้อรังติดต่อกันเป็นเวลานาน และไม่รู้วิธีการผ่อนคลายความเครียด จนบางครั้งบางคนอาจเลือกปลีกตัวออกจากสังคม จัดการความเครียดด้วยการหมกมุ่นกับความคิดของตนเองเพียงลำพัง บางคนอาจตกอยู่ในสถานการณ์อ่อนล้า อ่อนเพลีย เศร้าซึม ขาดแรงบันดาลใจและความกระตือรือร้นในการใช้ชีวิตต่อ ขาดความสนใจในการทำกิจการงานต่าง ๆ จนเกิดเป็น “ภาวะซึมเศร้า” และเมื่อผนวกเข้ากับ “ความเครียด” จากภาวะวิตกกังวลจากสถานการณ์รอบข้างเข้าไปอีก ยิ่งปมปัญหาหนักหน่วงจนหาทางออกด้วยตนเองไม่ได้ จนบางคนอาจเลือกบำบัดความเครียดด้วยวิธีการผิด ๆ เช่น สูบบุหรี่ ดื่มเหล้า เล่นการพนัน มั่วสุม ใช้สารเสพติด รวมถึงการตัดสินใจหาทางออกด้วยการฆ่าตัวตายด้วยเช่นกัน!
วิธีจัดการความเครียด
วิธีความเครียด ที่ทุกคนทำได้ มีดังนี้ค่ะ
การทำสมาธิเบื้องต้น
การทำสมาธิ และการสวดมนต์ช่วยให้จิตใจสงบลงได้อย่างไม่น่าเชื่อ โดยเฉพาะการทำสมาธิตอนเช้า หรือการสวดมนต์บทสั้นๆ ตอนเช้าหลังตื่นนอนใหม่ๆ และก่อนนอนจะยิ่งช่วยให้จิตใจสงบ ผ่อนคลาย นอนหลับสนิท และสบายใจยิ่งขึ้น
ใช้ความสงบ
…สยบความเคลื่อนไหว หรือเทคนิคการใช้ความเงียบ เพื่อการผ่อนคลาย นั่นเอง ที่ใดก็ได้ที่ทำให้จิตใจคุณผ่อนคลาย สบายใจ อาจเป็นท่งหญ้านาข้าว เรือกสวนสีเขียวชอุ่ม สายลมเย็นๆ สายน้ำลำคลองที่ไหลเรื่อยรินอย่างสงบ เสียงนกร้อง เสียงของธรรมชาติจะช่วยให้จิตใจของคนเราสงบ และคลายความวิตกกังวลลงได้
เครียดนักต้องพักนอน
การนอนหลับยังคงเป็นวิธีการพักผ่อนที่ดีที่สุดสำหรับร่างกายและจิตใจที่เหนื่อยล้า อ่อนเพลียเสมอ เพราะการนอนหลับนอกจากจะทำให้ร่างกายของเราได้หยุดพักแล้ว สมองและหัวใจของเราก็ยังได้รับการผ่อนคลายจากปัญหาความเครียดที่รุมเร้าด้วยเช่นกัน แต่ถ้าหากนอนไม่หลับก็ไม่ต้องบังคับหรือฝืนนะคะ ให้ถือเสียว่านอนเล่น เอนหลัง พักร่าง ไปเรื่อย ๆ ก่อน
ออกกำลังกาย
ความเหนื่อยล้าจากการออกกำลังกาย และการสูญเสียนเหงื่อจากการเคลื่อนไหว จะทำให้ร่างกายหลั่งสารอดีนารีน หรือสารแห่งความสุขออกมา ทำให้เรารู้สึกกระปรี้กระเปร่า ผ่อนคลายความตึงเครียดลง นั่นเอง
ปรับเปลี่ยนอิริยาบถ
หากอยู่ในสถานที่ทำงาน คุณอาจลุกขึ้นจากเก้าอี้หน้าจอคอมพิวเตอร์ แล้วเดินไปเข้าห้องน้ำ ดื่มกาแฟ หรือไปจากความตึงเครียดตรงหน้าสักครู่ แล้วค่อยกลับมาสานงานต่อ สมองและจิตใจของคุณจะรู้สึกผ่อนคลายลงมาก และพร้อมที่จะทำงานต่อไปได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกด้วย
ดูหนัง ฟังเพลง
ดูตลก อ่านเรื่องขำขัน ถือเป็นการกำจัดความเครียดขั้นพื้นฐาน ที่คุณสามารถทำเองได้ที่บ้าน ด้วยการอาบน้ำอาบน้ำอาบท่า (ควรอาบน้ำอุ่นจะช่วยให้ร่างกายผ่อนคลายยิ่งขึ้น) แล้วกลับมานั่งๆ นอนๆ ฟังเพลงโปรด หรือดูซีรีย์สนุกๆ ก็จะช่วยลดความเครียดลงได้มากทีเดียว
รักษาสุขภาพร่างกาย จิตใจให้แข็งแรง
และแข็งแกร่งอยู่เสมอ คนเราอาจร้องไห้เสียใจได้ ท้อแท้หมดกำลังใจได้ รวมไปถึงเราอาจเครียดและวิตกกังวลได้เช่นเดียวกับคนทั้งโลก แต่ทุกสิ่งล้วนมีเวลาของมัน ดังนั้น…เครียดได้ ก็ต้อง หายเป็น!
เลือกตัดสินใจอย่างฉลาด
แก้ปัญหาจากจุดเล็กไปหาจุดใหญ่ แก้ไขส่วนที่ง่ายไปหายาก เมื่อแก้จุดๆ หนึ่งได้แล้ว ความตึงเครียดที่สะสมไว้แต่แรกจะเริ่มคลายตัวลง สมองจะเปิดกว้าง ความรู้สึกตึงเครียดจะผ่อนคลายลง ทำให้มองเห็นทางแก้ไขปัญหาที่ยากกว่าได้ง่ายขึ้น
อันที่จริงแล้ว การหาทางออกสำหรับปัญหามีอยู่มากมายหลายวิธีด้วยกัน ซึ่งสิ่งที่เราทุกคนต้องแยกให้ออกเป็นอันดับแรกคือ สาเหตุของปัญหา และตัวปัญหาจริง ๆ ที่เราต้องแก้ไข ซึ่งแน่นอนว่า บางครั้งเราก็ไม่สามารถแก้ไขปัญหานั้น ๆ ได้ด้วยตนเองเพียงลำพังเสมอไป เพราะทุก ๆ ปัญหาล้วนมีเหตุและปัจจัยที่แตกต่างกันออกไป และบางครั้งปัญหาก็ไม่ได้เกิดขึ้นที่ตัวเรา แต่เกิดจากผู้อื่น นั่นหมายถึง เราไม่อาจเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม และการกระทำของบุคคลอื่นได้ ดังนั้นสิ่งแรกที่ต้องทำสำหรับวิธีการแก้ปัญหาทุก ๆ อย่างคือ “การยอมรับ” ยอมรับว่าเรากำลังเผชิญปัญหาอะไรอยู่ ยอมรับว่าเราไม่อาจแก้ปัญหาได้เพียงลำพัง (อาจต้องขอคำปรึกษาจากใครสักคน) และยอมรับที่จะเข้าใจว่า บางครั้งเราก็ไม่อาจเปลี่ยนแปลงแก้ไขทุก ๆ อย่างได้ตามต้องการ…การยอมรับถือเป็นขั้นตอนแรกของการผ่อนคลายความตึงเครียด ที่เราทุกคนต้องทำความเข้าใจ และกล้าที่จะเผชิญหน้ากับความเป็นจริงนั้น ๆ แล้วค่อยมาหาวิธีจัดการกับความเครียด ตามที่ได้กล่าวไปแล้วข้างต้นค่ะ