วัยรุ่นกับเพศศึกษา ปัญหาที่พ่อแม่ไม่ควรมองข้าม

วัยรุ่นกับเรื่องเพศศึกษา ถือว่าเป็นปัญหาสำคัญที่พ่อแม่ควรจะต้องใส่ใจพิเศษ ทั้งนี้เพราะเทคโนโลยีที่เปิดกว้าง สู่การเรียนรู้อย่างอินเทอร์เน็ต ทำให้เด็กวัยรุ่นเรียนรู้สิ่งต่างๆ รอบตัวได้อย่างรวดเร็ว จนบางครั้งอาจจะสายเกินไปสำหรับพ่อแม่ และผู้ปกครอง ซึ่งไม่ทันได้คาดคิดว่า การให้ข้อมูลที่ถูกต้องเกี่ยวกับเรื่องเพศศึกษาแก่เด็กๆ ที่กำลังจะเข้าสู่ช่วงวัยรุ่นนั้น ไม่ใช่เรื่องเคอะเขิน หรือน่าละอายอีกต่อไป แต่มีความจำเป็นอย่างมาก ในการช่วยให้เด็กๆ ปรับตัวรับกับสถานะที่เปลี่ยนแปลงไปของตนเอง ได้อย่างถูกต้อง

วัยรุ่น กับความเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและจิตใจ

วัยรุ่นมีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่รวดเร็วมาก

การเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย – วัยรุ่นชาย

มีหนวดเคราขึ้น หยาบแข็ง มีขนขึ้นที่รักแร้ หน้าแข้ง และอวัยวะเพศ

อวัยวะเพศโตขึ้น เริ่มมีการฝันเปียก หรือก็คือมีการหลั่งอสุจิครั้งแรก

หัวนมแข็ง เป็นไต หรืออาจเป็นก้อนเล็ก ๆ ถ้าสัมผัสจะรู้สึกเจ็บ หรือที่เรารู้จักกันดีว่า “นมขึ้นพาน”

เสียงเปลี่ยน เริ่มแหบ ห้าวขึ้น ที่เรารู้กันดีคือ “เสียงแตกหนุ่ม”

มีสิวขึ้นบนใบหน้า มีกลิ่นตัวที่ชัดขึ้น

มีกล้ามเนื้อและกระดูกที่แข็งแรงขึ้น ไหล่กว้างขึ้น แขนและขายาวขึ้น

การเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย – วัยรุ่นหญิง

มีขนขึ้นบริเวณรักแร้และอวัยวะเพศ

มีประจำเดือน

มีหน้าอกที่โตขึ้น แต่จะเจ็บเมื่อสัมผัส

เสียงเปลี่ยนเป็นเสียงที่ใหญ่ขึ้น

มีสิวขึ้นบนใบหน้า และมีกลิ่นตัวที่ชัดขึ้น

สะโพกผาย เอวคอดเล็กลง

ทั้งนี้ เด็ก ๆ บางรายอาจเข้าสู่ช่วงวัยรุ่นเร็วกว่าอายุตามเกณฑ์ราว 2 – 3 ปีด้วยซ้ำ โดยเด็กหญิงจะเข้าสู่ช่วงวัยรุ่นเร็วกว่าเด็กชาย ในวัยนี้เด็ก ๆ จะเริ่มมีความคิดของตนเอง แยกตัวจากพ่อแม่ จับกลุ่มกับเพื่อนสนิท ที่มีความคิดหรือทัศนคติที่สอดคล้องกัน ซึ่งอาจเป็นได้ทั้งกลุ่มเพศเดียวกัน และกลุ่มคละเพศ ที่สำคัญคือ เด็กๆ ในวัยนี้จะไม่ชอบให้ใครมาบังคับ เริ่มมีพฤติกรรมตามเพื่อน มีความสนใจในเพศตรงข้าม สนใจที่จะดูแลตนเองเป็นพิเศษ และเริ่มที่จะเรียกร้องความสนใจจากบุคคลรอบข้างอีกด้วย ขณะที่วัยรุ่นบางคนอาจมีพฤติกรรมตรงข้าม คือ เก็บตัว อยู่ในโลกของตนเอง ถอยห่างจากครอบครัว และให้ความสำคัญกับเพื่อนเป็นพิเศษ จนบางครั้งอาจมีปัญหากับคนในครอบครัวได้ง่าย ๆ หากต่างฝ่ายต่างไม่เข้าใจความคิดของกันและกัน ฯลฯ

วิธีสอนลูกวัยรุ่นเรื่องเพศศึกษา

การสอนลูกวัยรุ่นเรื่องเพศศึกษามีความจำเป็น และสำคัญอย่างมาก เพราะดูจากสถิติของปัญหาวัยรุ่นที่เกิดขึ้นจากอดีต จนถึงปัจจุบัน เราจะพบว่า ปัญหาวัยรุ่นนั้นมีมากมายหลายประการ ละนำมาซึ่งความสูญเสียอยู่บ่อยครั้ง ไม่ว่าจะเป็นปัญหา การมีเพศสัมพันธ์ในวัยรุ่น การติดโรคทางเพศสัมพันธ์ วัยรุ่นตั้งครรภ์ในวัยเรียน ปัญหาพ่อแม่วัยรุ่น ปัญหาการทำแท้ง ฯลฯ และอีกมากมายที่เราทุกคนอาจคาดไม่ถึง

ดังนั้นพ่อแม่ และผู้ปกครองควรให้ความใส่ใจ และสนใจลูกวัยรุ่นเป็นพิเศษ (ความใส่ใจ และสนใจไม่ใช่การจับผิด) โดยการสอนลูกวัยรุ่นให้รู้จักวิธีการดูแลตนเอง และปรับตัว เรียนรู้ ความเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกาย จิตใจ อารมณ์ รวมถึงการเข้าสังคมในกลุ่มเพื่อนด้วยเช่นกัน

วิธีสอนลูกวัยรุ่นในเรื่อง “เพศศึกษา” สามารถทำได้ดังนี้

พ่อแม่ควรพูดคุยเรื่องเพศกับลูกในเชิงบวก

ตั้งคำถาม และให้ลูกคิดหาคำตอบด้วยตนเอง เป็นการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นซึ่งกันและกันในครอบครัว สอนหรืออธิบายให้เขาเข้าใจสรีระที่เปลี่ยนไปของตนเองในเชิงบวก เชื่อมโยไปถึงเรื่องเพศที่แตกต่างกัน ระหว่างชายหญิง เพื่อให้ลูกได้เข้าใจ และสามารถหาวิธีดูแลตนเองได้อย่างถูกต้อง

ถามได้ ตอบได้ คุยกันได้ ไม่ต้องเครียด

อย่าทำให้สถานการณ์การพูดคุยเรื่องเพศศึกษากลายเป็นเรื่องเครียด จนทำให้ลูกอยากลุกเดินหนี เพราะความจริงแล้ว พ่อแม่และผู้ปกครองสามารถทำให้มันเป็นเรื่องง่าย และผ่อนคลายได้ หากพ่อแม่และผู้ปกครองแสดงออกให้เด็กๆ เข้าใจได้ว่า มันเป็นเรื่องธรรมดา ที่พ่อและแม่ก็เคยผ่านจุดสำคัญเหล่านั้นมาแล้ว

ไม่ควรโกหก หรือตอบเลี่ยง

วิธีการตอบคำถามเรื่องเพศศึกษาของลูกวัยรุ่น พ่อแม่ควรเลือกคำพูดที่เหมาะสมกับกับลูกวัยรุ่น และตอบคำถามนั้นอย่างจริงใจ ตรงไปตรงมา ไม่โกหก หรือไม่พยายามที่จะเลี่ยงการให้คำตอบ เพราะความจริงเท่านั้นคือสิ่งที่ลูกวัยรุ่นต้องการจะรับรู้จากพ่อแม่

คำตอบของพ่อแม่ ควรสร้างกำลังใจให้กับลูก

วิธีการตอบคำถามของพ่อแม่ ต่อปัญหาเรื่องเพศที่ลูกสงสัย ควรเป็นไปในเชิงบวก เพื่อเสริมสร้างกำลังใจให้กับเด็กๆ ให้ลูกวัยรุ่น (หรือกำลังจะก้าวเข้าสู่วัยรุ่น) ได้มีความมั่นใจในตนเอง ไม่กลัวที่จะทำความรู้จักกับตนเอง หรือหวาดหวั่นต่อความแตกต่างที่เกิดขึ้น

ทุกๆ คำตอบ ควรเป็นไปในทางสร้างสรรค์

พ่อแม่ควรให้ความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องกับลูก เพื่อที่ว่าทุกๆ การหาคำตอบของลูกในเรื่องเพศศึกษาจะได้ไม่เป็นสิ่งที่ทำให้ลูกเคอะเขิน หวาดหวั่น อับอาย สอนให้เขามีใจที่เปิดกว้าง เข้าใจ และรู้จักเห็นใจ ไม่ดูถูกผู้อื่น เป็นต้น

รู้จักที่จะรักตนเอง และปกป้องตนเอง

การสอนให้เด็กๆ รู้จักรักตนเอง จะทำให้เขารู้สึกหวงแหนตนเอง และปกป้องตนเองจากภัยอันตรายจากเพศตรงข้าม และไม่ยอมให้ใครมาทำอะไรได้ โดยที่พวกเขาไม่เต็มใจ เด็กๆ ก็จะปลอดภัยและไม่พาตนเองเข้าไปสุ่มเสี่ยงต่อภัยที่อาจจะเกิดขึ้นได้ หากเขาไม่รู้จักระมัดระวังตนเอง

ในอดีต การที่พ่อแม่ หรือผู้ปกครองจะพูดถึงเรื่อง “เพศศึกษา” กับลูกๆ นั้น เป็นเรื่องที่ค่อนข้างกระดาก เคอะเขิน หรือน่าละอายสำหรับพ่อแม่ และเด็กๆ พอสมควรเลยทีเดียว เนื่องจากพ่อแม่บางรายเข้าใจไปว่า การพูดเรื่อง เพศ (Sex) กับเด็กๆ เหมือนเป็นการชี้โพรงให้กระรอก แต่ปัจจุบันเรื่อง “เพศศึกษา” กลายเป็นสิ่งสำคัญ และจำเป็นอย่างยิ่ง ที่ผู้ใหญ่ควรจะให้ความรู้กับเด็กๆ ก่อนที่พวกเขาจะก้าวเข้าสู่ช่วงวัยรุ่น เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อม สำหรับรับมือกับสถานการณ์จริง นั่นเอง