Self Esteem ต่ำ สาเหตุ พร้อมวิธีปลูกฝังให้ลูกเห็นคุณค่าในตนเอง

Last Updated on 2023 03 24

โดยธรรมชาติของคนที่เป็นพ่อเป็นแม่ เวลาที่ลูกเราทำอะไรได้สำเร็จจากการพยายาม เราก็จะชมเชยลูกอยู่แล้วถูกไหมค่ะ เวลาที่ลูกอยากเรียนรู้อะไรพ่อแม่ก็จะคอยบอกคอยสอนอยู่แล้ว หรือเวลาที่ลูกออกความคิดเห็นอะไรถ้ามันถูกต้องเราก็ยอมรับ แต่ถ้าไม่ถูกต้องเราก็อธิบายสิ่งที่ถูกต้องให้กับเค้า โดย…ทั้งหมดทั้งมวลที่โน้ตพูดมา มันคือ ส่วนหนึ่งของคำว่า Self Esteem ที่เด็กควรได้รับการปลูกฝังค่ะ

วันนี้แม่โน้ตอยากชวนคุณพ่อคุณแม่มาคุยกันก่อนค่ะว่า เจ้า “Self Esteem” คือ อะไร ทำไมต้องปลูกฝัง แล้ววิธีการปลูกฝังลูกนั้นมีอะไรบ้าง แล้วค่อยมาต่อกันในเรื่องของเด็กขี้วีนเกี่ยวอะไรกับการที่มี Self Esteem ต่ำ

Self Esteem หรือ การเห็นคุณค่าในตนเอง คืออะไร?

การเห็นคุณค่าในตนเอง หรือ Self Esteem ก็คือ ความรู้สึก ความคิดที่มีต่อตัวเอง ซึ่งจะส่งผลต่อการกระทำ ความกระตือรือร้นในการใช้ชีวิต รวมไปถึงความสามารถในการรับมือกับอารมณ์และเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นรอบตัวโดย…

ลักษณะของผู้ที่มี Self Esteem ต่ำ

• รู้สึกว่าตัวเองไม่เป็นที่ต้องการ ไม่เป็นที่รักของใคร
• รู้สึกว่าตัวเองไร้ค่า
• เกลียดตัวเอง
• ไม่มีความมั่นใจ
• โทษตัวเอง
• ไม่มีความสุข
• มักพบปัญหาในเรื่องการตัดสินใจ
• แม้ได้รับคำชมจากผู้อื่น ก็ไม่เชื่อ

จากทัศนคติด้านบน จะเห็นว่าสุดท้ายแล้วเด็กกลุ่มนี้ก็จะกลายเป็นเด็กที่ชอบเก็บตัวเงียบ ไม่ชอบพบปะผู้คน แล้วเอาเรื่องทุกเรื่องที่ตนเองคิดไปเองว่าไม่ดีมาสุมไว้กับตัวเอง ท้ายที่สุดแล้ว บางรายอาจถึงขั้นทำร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตายได้

ทำความเข้าใจพฤติกรรมเด็กในวัย 2-5 ขวบ

แม่โน้ตอยากให้คุณพ่อคุณแม่นึกย้อนไปเรื่องของพฤติกรรมและพัฒนาการของเด็กแต่ละช่วงวัยเพื่อทำความเข้าใจกันซักนิดก่อนนะคะ
เด็กอายุ 2-5 ปี จากทารกที่ยังสื่อสารได้ไม่เป็นคำพูด จนเริ่มโตขึ้น เริ่มมีคำศัพท์ในหัวมากขึ้น (แต่ก็ยังไม่มากพอที่จะสื่อสารในเรื่องที่ซับซ้อน) เริ่มมีความคิดเป็นของตนเอง อยากมีส่วนร่วม อยากทำโน่น นี่ นั่น เอง อยากให้คุณพ่อคุณแม่ชมเชยเค้าในสิ่งที่เค้าพยายามทำ อยากให้คุณพ่อคุณแม่ยอมรับในตัวเค้า ซึ่งเค้าอยากพิสูจน์ตัวเองให้คุณพ่อคุณแม่เห็น และสุดท้ายอยากได้รับความรักจากคุณพ่อคุณแม่นั่นเอง

สาเหตุที่ลูกมี Self Esteem ต่ำ

ลูกไม่เคยได้รับคำชมจากพ่อแม่

เริ่มแรกคุณพ่อคุณแม่ต้องเข้าใจก่อนค่ะว่าเด็กทุกคนต้องการให้คุณพ่อคุณแม่ภูมิใจในตัวเค้า ด้วยการ “ให้คำชมเชยตามสมควร” ไม่ใช่นึกชื่นชมในใจ อย่างนี้เด็กก็ไม่สามารถรับรู้ได้ค่ะ

ไม่ยอมรับความคิดเห็นของลูก

เพราะความที่คุณพ่อคุณแม่ผ่านร้อนผ่านหนาวมาเยอะกว่า จึงมั่นใจว่าวิธีการแก้ปัญหาได้ดีกว่า จึงไม่ยอมรับความคิดเห็นของลูก สุดท้ายเมื่อเด็กเจอบ่อยๆ เข้า เค้าจะรู้สึกว่า เค้าเป็นคนที่แก้ปัญหาไม่เก่ง และไม่สามารถแก้ปัญหาได้

ไม่ปล่อยให้ลูกได้แสดงความสามารถ

ย้อนกลับหัวข้อก่อนหน้าที่แม่โน้ตบอกว่า ลูกทุกคนอยากทำให้คุณพ่อคุณแม่ภูมิใจกันทั้งนั้น เพราะฉะนั้น ถ้าคุณพ่อคุณแม่ไม่มีเวทีให้เค้าแสดงออก เค้าก็จะรู้สึกว่า “ฉันเป็นคนไม่มีความสามารถอะไรเลย ทำอะไรก็ไม่เป็น”

วิธีการปลูกฝัง Self Esteem

การปลูกฝัง Self Esteem สามารถเริ่มได้ตั้งแต่ 2 ปีแรกเลยค่ะ เพราะบางคนก็เจอลูกแบบวัยทอง 2 ขวบ (Terrible Twos) แล้ว แต่ยังแก้ไขทันค่ะ

ยอมรับความคิดเห็นของลูก

แม้ลูกจะเห็นต่างจากเรา คุณพ่อคุณแม่ควรเปิดใจรับฟังและยอมรับความคิดเห็นของลูก เพื่อที่ลูกจะได้กล้าแสดงออกมากขึ้น แต่ในบางอย่างถ้าลูกเห็นผิด เราสามารถค่อยอธิบายให้ลูกฟังได้นะคะ อย่าเออออทั้งๆ ที่เป็นตรรกะที่ผิด

ให้ลูกได้ลองผิดลองถูก หากเป็นเรื่องเล็กน้อย

เช่น เรื่องของการพับผ้า หากวิธีของคุณแม่พับหนึ่ง แต่ลูกพับอีกแบบหนึ่ง ก็ควรปล่อยให้เค้าได้ลองทำเอง เพราะสุดท้ายผลที่ได้คือ ผ้าถูกพับเหมือนกัน แม้อาจจะไม่เรียบร้อยเท่าคุณแม่แม่เราสามารถบอกลูกได้ว่า ไม่เป็นไร พรุ่งนี้ก็จะดีกว่าวันนี้ เป็นต้นค่ะ

ให้เวทีในการแสดงออกกับลูกอย่างสร้างสรรค์

หมายถึง ถ้าลูกอยากทำอะไรไม่ว่าจะเรื่องเล็กอย่างการช่วยงานบ้านไปจนเรื่องใหญ่ๆ อย่างการขึ้นเวทีจริง อย่างนี้ถ้าเห็นว่าเป็นเรื่องที่สร้างสรรค์ คุณพ่อคุณแม่ควรส่งเสริมค่ะ เพื่อสร้างความเชื่อมั่นในตนเอง รู้จักวิธีจัดการกับปัญหา และรู้จักการวางแผนได้อีกด้วยค่ะ

การติเตือน ควรเป็นติเพื่อก่อ ด้วยน้ำเสียงปกติ

เรื่องการติเตือน น้ำเสียงและท่าทางที่ใช้เป็นสิ่งสำคัญนะคะ เพราะเด็กจะรับรู้ได้ (ได้ดีเลยแหละ) ว่าคุณพ่อคุณแม่รู้สึกอย่างไร การใช้น้ำเสียงควรเป็นไปอย่างปกติ ติเพื่อก่อจริงๆ

ชมเชยทุกครั้งที่ลูกทำดี หรือสำเร็จ

การชมเชย สามารถทำได้ตลอดแม้ว่าบางครั้งลูกทำไม่สำเร็จ แต่ก็ได้พยายามแล้ว เพื่อแสดงให้ลูกได้เห็นว่า ลูกเป็นคนมีความสามารถ แต่ความสำเร็จอาจไม่ได้มาง่ายด้วยการลองเพียงครั้งเดียว

ฝึกให้ลูกมีคุณธรรม

เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่สำคัญ หากจะต้องโตไปใช้ชีวิตอยู่ในสังคม เพราะคุณธรรมจะทำให้ลูกเป็นที่รักของใครหลายคน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของ ความซื่อสัตย์ ความเมตตา การไม่อิจฉาริษยา และการเอาใจเขามาใส่ใจเรา เป็นต้น

ฝึกให้ลูกคิดบวก มองจุดดีของคนอื่น

เริ่มง่ายๆ ด้วยการที่ต้องมีคุณพ่อคุณแม่เป็นตัวอย่างค่ะ แล้วเราค่อยตามด้วยคำสอน การคิดบวกจะทำให้ลูกมีทัศนคติที่ดีต่อทั้งตนเองและคนอื่น ไม่ต้องห่วงว่าจะมีใครรักหรือไม่รัก

ให้เวลากับลูก “รักลูก กอดลูก”

หลายครอบครัว คุณพ่อคุณแม่ต้องออกไปทำงานนอกบ้านกันทั้งคู่ แต่…ก็อยากจะบอกว่า ทันทีที่คุณพ่อคุณแม่มีเวลาควรให้กับลูกให้มากๆ รักเค้า แสดงออกมาว่ารักค่ะ เช่น การกอด การหอม เพราะความรักจากคุณพ่อคุณแม่ เปรียบเสมือนเกราะป้องกันให้เค้าได้เมื่อโตขึ้น เช่น ถ้าเค้าคิดจะทำไม่ดีอะไรซักอย่าง เค้าจะฉุกคิดถึงความรู้สึกของคุณพ่อคุณแม่มาก่อน แม้ไม่ได้ 100% แต่ก็ดีกว่า “รักแล้วไม่แสดงออก” เป็นไหน ๆ หรือการให้เวลาคุณภาพกับลูกวันละ 10-20 นาทีก็เพียงพอแล้วค่ะ แต่ต้องไม่มีเรื่องของหน้าจอเข้ามาเกี่ยวข้องนะคะ

เรื่องของ Self Esteem มันสำคัญมากกว่าที่เราคิด พฤติกรรมตอนโต สืบเนื่องมาจากเรื่องราวในอดีตของเด็กคนหนึ่งทั้งสิ้น การแสดงออกของผู้ใหญ่คนหนึ่ง ในวันนี้ ไม่ว่าจะดีหรือไม่ดี ก็เป็นเพราะประสบการณ์ที่ผ่านมาสอนเค้ามาแบบนั้นทั้งสิ้น รักลูก ควรปลูกฝัง Self Esteem นะคะ