Self Esteem ต่ำ สัมพันธ์กับพฤติกรรมเรียกร้องความสนใจ

Last Updated on 2023 03 24

วันนี้แม่โน้ตอยากชวนคุณพ่อคุณแม่มาทำความเข้าใจและคุยกันในเรื่องพฤติกรรมเรียกร้องความสนใจของลูกน้อยกันสักหน่อยค่ะ เด็กที่มีพฤติกรรมเรียกร้องความสนใจบ่อย ๆ แบบนี้ไม่ดีแน่ เพราะจาก “พฤติกรรม” จะสามารถกลายเป็น “นิสัย” ได้ ซึ่งจะติดตัวลูกไปจนโต เรา ๆ เองก็อาจจะเคยได้เห็นกันมาบ้างแล้ว เวลาที่ผู้ใหญ่มีพฤติกรรมที่เรียกร้องความสนใจนั้นเป็นอย่างไร แต่วันนี้เราจะไม่ได้มาตัดสินใครนะคะ ว่าสิ่งที่เด็กหรือผู้ใหญ่แสดงออกนั้นมันผิดหรือถูก เพียงประเด็นวันนี้ แม่โน้ตไม่อยากให้เราตัดสินใครก่อนจะทำความเข้าใจในคน ๆ นั้น คนทุกคนย่อมมีปมในใจและมีเหตุกันทั้งนั้น ซึ่งหนึ่งในหลาย ๆ สาเหตุก็คือ พื้นฐานเขาอาจเป็นคนที่มี Self Esteem ต่ำ ไม่ได้รับการเอาใจใส่ ความรัก และการยอมรับจากคุณพ่อคุณแม่ในวัยเด็กเท่าที่ควรหรืออาจไม่ได้รับเลย ความรู้สึกนี้ถูกสั่งสมมาตั้งแต่เด็ก ซึ่งเขาอาจแสดงออกตั้งแต่เด็กหรืออาจมาแสดงออกตอนโตก็ได้ทั้งสิ้น

Self Esteem คือ อะไร?

Self Esteem คือ การเห็นคุณค่าในตนเอง โดยทั้งหมดทั้งมวลนั้นจะส่งผลกระทบทั้งต่อร่างกายและจิตใจ ซึ่งอาการหรือการแสดงออกที่เรามักพบบ่อยก็คือ รู้สึกเหมือนไม่มีใครชอบเรา ถ้าเราทำอะไรก็คงไม่มีคนดูหรอก เป็นคนไม่มีความมั่นใจ (ทั้ง ๆ ที่เป็นคนที่มีความคิดริเริ่มดีนะ) คิดว่าเราคงไม่ได้สำคัญกับชีวิตใคร

สาเหตุที่ Self Esteem ต่ำ

Self Esteem ต่ำ เกิดขึ้นได้ตั้งแต่ในวัยเด็ก โดยได้รับอิทธิพลมาจากทั้งคุณพ่อคุณแม่เอง หรือคนใกล้ชิด นอกจากนี้ก็ยังมีอีกหลายสาเหตุ ดังนี้

• ความเครียด ความกดดัน
• ถูกเพื่อนกลั่นแกล้ง หรือทำร้ายร่างกาย
• มีปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพจิตหรือสุขภาพร่างกาย
• มีปัญหาด้านการเรียน หรือการทำงาน
• มีปัญหาด้านความสัมพันธ์ อาทิ การหย่าร้างของคุณพ่อคุณแม่

Self Esteem ต่ำ ส่งผลให้ลูกมีพฤติกรรมเรียกร้องความสนใจ?

ด้วยพื้นฐานของมนุษย์ คือ “คนทุกคนต้องการการยอมรับ” ความรู้สึกนี้เกิดขึ้นตั้งแต่เด็ก เด็กต้องการการยอมรับ ต้องการความรัก ความเอาใจใส่ โดยเฉพาะจากคุณพ่อคุณแม่ ดังนั้นเมื่อเด็กไม่ได้รับความสนใจ ความใส่ใจ และไม่ได้รับการยอมรับ เด็กก็จะเริ่มเรียนรู้ และทำทุกวิถีทางที่จะคุณพ่อคุณแม่หันมาสนใจเขา และยอมรับในความคิด ความสามารถของเขา นั่นจึงเป็นที่มาว่า เพราะอะไรเด็ก ๆ ถึงมีพฤติกรรมที่เรียกร้องความสนใจ

วันนี้โน้ตจึงอยากให้คุณพ่อคุณแม่ลองนั่งทบทวนกันดูค่ะ ว่าเพราะอะไรลูกถึงเป็นเด็กที่เรียกร้องความสนใจ? หากสาเหตุนั้น ๆ เป็นสาเหตุที่คุณพ่อคุณแม่ปรับได้ก็ควรปรับ ยกตัวอย่าง เช่น บางครอบครัวบอกว่าไม่อยากชมลูกต่อหน้า เพราะกลัวลูกเหลิง คือจริง ๆ แล้ว การชื่นชมลูกมีข้อดี ดังนี้

• ทำให้ลูกรู้สึกภูมิใจในตัวเอง
• ทำให้ลูกรู้สึกว่าเขาได้รับการยอมรับ
• เสริมสร้างให้ลูกเป็นเด็กที่มีความมั่นใจ กล้าแสดงออกในทางที่ถูกต้อง

การชื่นชมลูก โน้ตจะย้ำทุกครั้งในการถ่ายทอดเรื่องนี้ออกไปคือ “เราชื่นชมแค่ตามสมควร ไม่ใช่ว่าต้องให้เป็นของรางวัลอะไรขนาดนั้น” แต่สิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ควรย้ำลูกหลังการชื่นชมแล้วก็คือ

“การพูดให้ลูกเข้าใจว่า ในชีวิตหนู หนูอาจเจอคนที่เก่งกว่า แต่สิ่งสำคัญพ่อแม่อยากให้หนูแข่งกับตัวเองมากกว่า”

เพราะไม่เช่นนั้นลูกอาจกลายเป็นเด็กเหลิงจริง เป็นเด็กโอ้อวด ยอมคนไม่เป็นอีกซึ่งไม่ใช่เรื่องดีแน่

จะเป็นอย่างไรหากลูกไม่ได้รับการยอมรับจากพ่อแม่?

เรียกร้องความสนใจ

เมื่อเด็กเรียนรู้ว่าเขาไม่ได้รับการยอมรับ หรือคำชื่นชมจากคุณพ่อคุณแม่ เขาก็หามองหาสิ่งเหล่านี้จากคนอื่น ซึ่งจะแสดงออกด้วยการกระทำที่บวกและลบ

โหยหาความรักที่เติมไม่เต็มสักที

ข้อนี้ก็เข่นกัน ในเมื่อเขาไม่ได้จากคุณพ่อคุณแม่ เขาก็จะมองหาจากคนอื่น เมื่อโตขึ้นเขาจะโหยหาความรัก ความเอาใจใส่จากคนอื่นที่คิดว่าน่าจะให้เขาได้ หากเป็นเรื่องความรักจากเพศตรงข้าม เมื่อคน ๆ นั้นเลิกรากันไป ลูกอาจเสียใจมาก และอาจรุนแรงถึงขั้นทำร้ายตัวเองได้

เป็นเด็กเก็บตัว

ไม่ชอบการเข้าสังคม เพราะคิดว่าคนอื่นคงไม่ชอบตัวเอง

กลัวการเริ่มต้นใหม่

เพราะคิดไปว่าตัวเองไม่มีความสามารถพอที่จะทำอะไรให้สำเร็จได้

ไม่กล้าตัดสินใจ

รวมถึงพยายามหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่จะต้องมีการตัดสินใจ เพราะไม่อยากตัดสินใจพลาด

ทุกอย่างต้องเพอร์เฟกต์

เด็กที่พยายามทำทุกอย่างให้เพอร์เฟกต์นั้นก้เพราะว่า เมื่องานเพอร์เฟกต์ สำเร็จเขาคิดว่าเขาคงจะได้รับคำชมจากคุณพ่อคุณแม่บ้าง และเรื่องนี้ก็จะเป็นพื้นฐานด้านอารมณ์ไปสู่เรื่องที่ว่า “ทำไมเด็กถึงขี้หงุดหงิด ขี้วีน ขี้เหวี่ยง” เพราะเขาไม่อยากให้แผนงานต่าง ๆ ที่วางไว้ต้องถูกขัดจังหวะ ซึ่งถ้าใครมาขัดจังหวะ เขาจะโมโห และหงุดหงิดทันที

มีพฤติกรรมเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพ

เด็กที่มี Self Esteem ต่ำมักจะละเลยในเรื่องการดูแลตัวเอง และมีพฤติกรรมที่ไปในทางลบ เช่น ติดยาเสพติด ติดสุรา มีความผิดปกติในการทานอาหาร บางรายอาจร้ายแรงถึงขั้นทำร้ายตัวเองได้เลยทีเดียว

วิธีสร้าง Self Esteem (การเห็นคุณค่าในตนเอง)ให้ลูก

จากวิธีการส่วนตัวของแม่โน้ตนะคะ วิธีสร้าง Self Esteem สามารถทำได้ดังนี้

หาสาเหตุที่แท้จริง

ข้อนี้คิดว่าเป็นเรื่องง่ายมากสำหรับคุณพ่อคุณแม่ ที่จะสังเกตพฤติกรรมลูกว่าเขาทำแบบนี้เขาต้องการอะไร ทำแบบนั้นต้องการอะไร แล้วตอบสนองลูกให้ถูกจุด ที่สำคัญ การตั้งใจฟังในสิ่งที่เขาพูด ตอบรับเขาบ้างเป็นระยะ ก็เป็นเรื่องสำคัญเช่นกันค่ะ

พูดคุยกับลูกให้เหมือนคุยกับผู้ใหญ่

อย่าเพิ่งคิดแทนลูกว่าลูกไม่เข้าใจ ลองดูค่ะ แม่โน้ตก็ใช้วิธีนี้สอนน้องมิน ถ้าสิ่งไหนเขารับได้เขาก็จะเข้าใจ ถ้าเขาไม่เข้าใจเขาจะถามเอง

ชื่นชมลูกเมื่อลูกทำอะไรสำเร็จ

ให้กำลังใจลูกด้วยการชื่นชมไปเลยค่ะ ไม่ต้องกลัวว่าเขาเหลิง เพียงแต่คุณพ่อคุณแม่อาจต้องพูกับลูกเพิ่มในแง่ที่ถ่วงดุลน้ำหนักบ้าง เช่น “หนูเป็นเด็กเรียนดีก็จริง แต่ก็ยังมีคนอื่น ๆ ที่เขาเรียนดีกว่าหรือเท่ากับลูก เพราะฉะนั้นให้หนูแข่งกับตัวเองดีกว่านะลูก” เรียกว่ามีการชื่นชมก็ต้องมีการถ่วงดุลประมาณนั้น

รักลูก กอดลูก

การกอดเป็นอีกหนึ่งการแสดงออกถึงความรัก ความอบอุ่นได้ดี รักลูก กอดลูกบ่อย ๆ นะคะ

หลีกเลี่ยงในการอยู่กับคนที่ทำให้เรารู้สึกแย่

เพราะลูกจะซึมซับเอาคำพูดแย่ ๆ เข้าหัว และจะกลายเป็นการตอกย้ำตัวเองว่าเราไม่ดีอย่างนั้นไม่ดีอย่างนี้ และเมื่อใจเชื่อไปแล้ว พฤติกรรมก็จะแสดงออกตามความเชื่อ

ให้ความสนใจลูกมากขึ้น

เริ่มง่าย ๆ เช่น หลังจากเลิกเรียนลองถามลูกในทุกวันว่า วันนี้เรียนอะไร? สนุกไหม? ครูให้ทำกิจกรรมอะไรบ้าง? ฯลฯ แบบนี้ลูกก็จะรู้สึกว่าคุณพ่อคุณแม่ยังใส่ใจเขาอยู่

จำกัดขอบเขตพฤติกรรม

เพราะพฤติกรรมที่เรียกร้องความสนใจนั้น ลูกจะคิดว่าตัวเองคือ ศูนย์กลางของบ้าน เพราะฉะนั้นควรพูดคุยกับลูกให้เข้าใจว่าอะไรที่เขาทำได้ และอะไรที่ไม่ควรทำ เพราะอะไร? อธิบายเหตุผลให้ลูกเข้าใจด้วยนะคะ

ย้ำกันอีกครั้งกับเรื่องที่หลาย ๆ ครอบครัวไม่อยากให้ชื่นชมลูกต่อหน้า เพราะกลัวลูกเหลิง จะบอกว่าไม่ต้องกลัวค่ะ เพราะเราชมแค่ตามสมควรเท่านั้น จะดีกว่าไหมถ้าเราจะได้เห็นลูกยิ้มอย่างมีความสุขทุกวัน ประสบความสำเร็จในการใช้ชีวิต และมีความภาคภูมิใจในตัวเอง