วิธีตำหนิลูกที่ถูกต้อง ควรตำหนิที่ “พฤติกรรม” ไม่ใช่ “ตัวตน” ลูก

Last Updated on 2021 11 03

เด็ก ๆ เวลาที่นอนหลับก็ดูจะเป็นอะไรที่น่าเอ็นดูเอามาก ๆ  น่ากอด น่าหอมไปเสียหมด พอตื่นขึ้นมาแบตเตอรี่ร่างกายชาร์จเต็มแล้ว ทีนี้ล่ะ “ซนอย่างกับลิง” เด็กบางคนทำเอาคุณพ่อคุณแม่ปวดหัว ปรี๊ดแตกกันได้ไม่เว้นแต่ละวันเลยทีเดียว

คุณพ่อคุณแม่หลายคนคงรู้กันดีว่า “เด็กมักจะทดสอบความอดทนของพ่อแม่” อยู่บ่อย ๆ เขาจะดูว่าเรามีขีดจำกัดความอดทนกับพฤติกรรมของเขาได้มากแค่ไหน บอกเลยค่ะว่าคนพ่อเป็นแม่ไม่มีทางที่จะเลี่ยงวันแย่ ๆ หนัก ๆ ไปได้เลย แต่คำถามอยู่ที่ว่า…

“เราจะผ่านวันแย่ ๆ เหล่านี้ไปได้อย่างไร โดยที่เราไม่เผลอไปทำร้ายเขา แล้วเราก็เสียใจเอง”

           ซึ่งการที่คุณพ่อคุณแม่จะตำหนิลูก ควรตำหนิที่พฤติกรรมที่ลูกทำ ไม่ใช่ที่ตัวตนของลูก จะมีวิธีอย่างไร ไปดูกันค่ะ

“ตัวตน” ลูก คืออะไร?

คำว่า “ตัวตน” ในที่นี้ไม่ได้หมายความแค่ “ร่างกายหรือรูปร่างหน้าของลูก” นะคะ แต่หมายรวมถึงตัวตนในลักษณะ

เพราะฉะนั้น คำว่า “ตัวตน” ของแต่ละคนจึงเป็นอะไรที่ละเอียดอ่อนมาก ๆ เพราะนอกจากตัวของเด็กเองแล้ว ก็จะไม่มีใครรู้ได้เลยว่าขอบเขตความเป็นตัวตนของเขาจะสิ้นสุดที่ตรงไหน เรื่องใด ที่สำคัญ ความ เป็นตัวตนต้องอาศัยระยะเวลานานกว่าจะสร้างได้ ดังนั้น ตัวตนจึงเป็นสิ่งที่เปลี่ยนแปลงได้ยากมาก แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะเปลี่ยนแปลงไม่ได้เลย

ตัวอย่างการตำหนิที่ “ตัวตน” ของลูก

ตำหนิที่รูปร่างลูก

เช่น “ผมบางงี้เอง เลยขี้น้อยใจน่ะสิ ว่านิดว่าหน่อยก็ไม่ได้” หรือ “ก็เพราะตัวดำงี้ไง เลยใจดำชอบแกล้งเพื่อน”

ตำหนิด้วยการเปรียบเทียบความคาดหวังกับสิ่งที่ลูกไม่ได้เป็น

เช่น “ทำไมจะทำแบบที่พี่น้องคนอื่นเค้าทำกันไม่เป็นหรือไง?” “ทำชอบทำอะไรแหกคอกอยู่เรื่อยเลย?” หรือ “ลูกบ้านอื่นเค้าสอบเข้ากันได้ ทำไมแกทำไม่ได้ เอาสมองไปจำเรื่องอะไรไร้สาระอีกตามเคยใช่ไหมเนี่ย?”

ตำหนิในสิ่งที่ลูกรัก

เช่น “ พ่อแม่ไม่สั่งสอนมาเลยทำแบบนี้หรือ?” หรือเด็กรักพ่อแต่โดนแม่ว่า “พ่อแกก็ทำนิสัยแบบนี้แหละ แกเลยทำบ้างใช่มั้ย สำเนาถูกต้องยันดีเอ็นเอจริง ๆ?” กลับกันลูกรักแม่มาก แต่โดนพ่อดุ “ถ้าทำไม่ได้ก็อย่างพูด เหมือนแม่แกไม่มีผิดเลย ดีแต่ปาก ดีแต่พูด ไม่เคยทำได้อย่างที่พูดสักเรื่อง”

ตำหนิในสิ่งที่ลูกให้ความสำคัญ

เช่น “ตั้งแต่เล่นดนตรี การบ้านไม่ยอมเลยนะ เหลวไหลใหญ่แล้ว” หรือ “นิสัยแบบนี้ เอามาจากเพื่อนใช่มั้ย?”

จากตัวอย่างที่กล่าวมา หากลูกถูกตำหนิใน “ตัวตน” บ่อย ๆ จะทำให้ลูกรู้สึกว่าตัวเองไม่ดีพอ และที่สำคัญจะทำให้ความเชื่อมั่นใจตัวเองลดลง คุณค่าในตัวเองก็ลดลงเสียจนแม้แต่ตัวเองก็ไม่เห็นคุณค่าของตัวเอง กลายเป็นเด็กที่มี Self Esteem ต่ำ และยากมากที่จะกู้กลับมา

“พฤติกรรม” คืออะไร?

“พฤติกรรม” คือ การกระทำที่แสดงออกมาเพื่อตอบสนองต่อเหตุการณ์บางอย่าง ซึ่งสามารถสังเกตเห็นได้จากภายนอก อาทิ การพูดจาไม่ดีกับผู้อื่น การขว้างปาข้าวของ การส่งเสียงดังรบกวนผู้อื่น หรือการที่ลูกไม่ยอมทำการบ้าน เป็นต้น

วิธีการตำหนิลูกที่ถูกต้อง

จากตัวอย่างที่กล่าวไป  เช่น ลูกไม่ยอมทำการบ้าน ให้ตำหนิที่พฤติกรรมนะคะ และควรเป็นประโยคบอกเล่ามากกว่าประโยคคำถาม เช่น

“ได้เวลาทำการบ้านแล้วค่ะ” หรือ “หยุดเล่นก่อนค่ะลูก มาทำการบ้านก่อน”

           …และน้ำเสียงที่คุณแม่ใช้ควรราบเรียบนะคะ ไม่ใช่เสียงต่ำ อารมณ์จะเปลี่ยนไปเป็นเหมือนสั่งทันที ลูกก็จะต่อต้านอีกค่ะ รวมถึงไม่ควรพูดประชดลูกด้วยนะคะ เช่น “จะทำมั้ยการบ้านเนี่ย” เพราะไม่ช่วยให้อะไร ๆ ดีขึ้นเลยค่ะคุณแม่

อ้างอิง

Thaipbskids.com