ทารกจามบ่อย เกิดจากอะไร? พร้อมวิธีรับมือ

ทารกจามบ่อย ไม่ใช่เรื่องแปลก แต่มีข้อแตกต่างที่คุณพ่อคุณแม่มือใหม่ควรให้ความสนใจอยู่ไม่น้อย ทว่า ก็ไม่ต้องถึงกับวิตกกังวลใจไปค่ะ เพราะการที่ทารกจามบ่อย ถือเป็นปฏิกิริยารีเฟล็กตามธรรมชาติ หรือพูดง่ายๆ ก็คือ ร่างกายของทารก กำลังทำปฏิกิริยาต่อต้านสิ่งแปลกปลอม ที่เข้าสู่ระบบทางเดินหายใจ นั่นเอง

แต่การที่ทารกจามบ่อยแค่ไหนกันล่ะ จึงจะเรียกว่า ธรรมดา…และทารกจามบ่อยแบบไหน ถึงต้องหาสาเหตุให้พบ และทำการแก้ไขให้ถูกต้องต่อไป…

ทารกจามบ่อย เกิดจากสาเหตุอะไร

ทารกจามบ่อยมีอยู่ด้วยกันหลายสาเหตุ ดังนี้

โพรงจมูกมีขนาดเล็ก

เมื่อโพรงจมูกเล็กๆ ของทารกน้อยอยู่แนบชิดติดกับมารดาขณะดื่มนม ทำให้โพรงจมูกถูกปิดกั้น หายใจไม่สะดวก ดังนั้นเราจึงพบว่า เมื่อดื่มนมเสร็จแล้ว ทารกมักจะจามบ่อยๆ เพื่อให้โพรงจมูกขยาย หายใจโล่งขึ้น นั่นเอง

เกิดการสำลัก หรืออาเจียน

หลังการดื่มน้ำ หรือน้ำนม ซึ่งน้ำหรือน้ำนมนี้อาจเข้าไปติดค้างในโพรงจมูก เกิดการระคายเคือง ทำให้ทารกจาม เพื่อลดการระคายเคือง และเพื่อกำจัดสิ่งที่ติดค้างอยู่ในโพรงจมูกให้ออกไปได้

อากาศที่แห้ง และเย็นจัด

อย่างในช่วงฤดูหนาว หรือการอยู่ในห้องที่เปิดแอร์ในอุณหภูมิต่ำกว่า 25 องศาเซลเซียส ซึ่งจะทำให้ผิวหนัง รวมถึงโพรงจมูกของทารกแห้ง เกิดการระคายเคือง ทำให้ทารกจามบ่อย ซึ่งถ้าอยู่ในอุณหภูมิที่ต่ำมาก ๆ เป็นเวลาติดต่อกันนาน ๆ ก็อาจทำให้ทารกเป็นหวัดได้เช่นกัน

ฝุ่น และควัน

ก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ทารกจามบ่อย เพราะมลภาวะรอบกายเต็มไปด้วยฝุ่นละอองที่มองไม่ เห็นจำนวนมาก หากเข้าสู่โพรงจมูกของทารกก็จะเกิดการระคายเคือง ดังนั้น บางครั้งความสวยงาม ชวนมอง และกลิ่นหอมที่สดชื่นสำหรับบางคน ก็อาจเป็นสาเหตุทำให้ทารกจามบ่อยได้เช่นกัน ยกตัวอย่างเช่น ละอองเกสรดอกไม้ กลีบดอกไม้บางชนิด ที่มีกลิ่นน้ำมันหอมระเหยรุนแรง เช่น กุหลาบ แก้ว หางนกยูง โมก พู่ระหง ชบา ลิลลี่ ลีลาวดี เป็นต้น ซึ่งถ้าทารกอยู่ใกล้ หรือสัมผัสกับกลิ่นของดอกไม้ชนิดใดนั้น แล้วมีอาการจามบ่อย หรือจามติดต่อกันเป็นเวลานาน ๆ นั่นอาจหมายถึงอาการแพ้กลิ่น หรือละอองเกสรดอกไม้ นั่นเอง

อยู่ใกล้สัตว์เลี้ยง

เช่น นก แมว กระต่าย กระรอก และสุนัข เป็นต้น เด็กๆ อาจชอบเล่นสนุกและคลุกคลีกับสัตว์ต่างๆ เหล่านี้ แต่ถ้าทารกจามบ่อยครั้ง เมื่อสัมผัสและอยู่ใกล้เพื่อนซี้สี่ขาเหล่านี้ละก็ นั่นแปลว่า ลูกน้อยของคุณอาจแพ้ขนสัตว์เข้าแล้ว นั่นเอง

ทารกจามบ่อยมีอันตรายหรือไม่ พร้อมวิธีรับมือ

ในสถานการณ์ปกติ เช่น การดื่มนม ดื่มน้ำ แล้วทำให้สำลัก จนทารกจามบ่อยนั้น ถือเป็นเรื่องปกติ ไม่ใช่เรื่องที่เป็นอันตราย หรือควรวิตกกังวลแต่อย่างใด แต่สำหรับสถานการณ์ที่ไม่ปกติ อันมีสาเหตุมาจากสิ่งแวดล้อม และมลภาวะรอบกาย การที่ทารกจามบ่อย อาจนำไปสู่ภาวะภูมิแพ้ในเด็กได้เช่นกัน ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่ควรสังเกตให้ดีว่า การที่ทารกจามบ่อยนั้นมีสาเหตุมาจากอะไร และเมื่อคุณพ่อคุณแม่ทราบถึงสาเหตุของการที่ทารกจามบ่อยแล้ว ขั้นตอนต่อไปก็คือการหาทางหลีกเลี่ยง ปัจจัยที่มีความเสี่ยงเหล่านั้น อาการที่ทารกจามบ่อย ๆ ก็จะหายไปเองในที่สุด ยกตัวอย่าง เช่น

เพราะฝุ่น ควัน และมลพิษในอากาศ

คุณพ่อคุณแม่ควรสังเกตให้ดีว่าภายในห้องมีฝุ่น ละออง ควัน หรือกลิ่นไม่พึงประสงค์อยู่หรือไม่ เช่น ควันธูป ควันเทียน ควันไฟ และควันบุหรี่ กลิ่นเหม็นอับ กลิ่นน้ำหอม เข้ามารบกวนทางเดินหายใจของทารกหรือไม่ หากพบว่ามีสิ่งต่างๆ เหล่านี้อยู่ และทำให้ทารกจามบ่อยๆ ก็ควรจะหลีกเลี่ยง และกำจัดเสีย เพื่อไม่ให้เป็นอันตรายกับทารกอีกต่อไป โดยเฉพาะควันจากบุหรี่!

ห้ามมิให้มีการสูบบุหรี่ในสถานที่ที่มีเด็ก เพราะสารนิโคตินที่มาจากควันบุหรี่ นอกจากจะทำให้เกิดการระคายเคืองจนทารกจามบ่อย ๆ แล้ว สารชนิดนี้ยังเข้าไปทำลายโพรงจมูก และปอดของทารก (รวมถึงผู้ใหญ่) ทำให้ระบบทางเดินหายใจติดขัด จนนำไปสู่โรคที่ร้ายแรงยิ่งขึ้น เช่น มะเร็งปอด มะเร็งในระบบทางเดินหายใจ เป็นต้น

อุณหภูมิที่ต่ำจนเกินไป

ทารกจามบ่อยเพราะอยู่ในสถานที่หนาวเย็นจนเกินไป เนื่องจากเดิมทีเมื่อครั้งทารกอยู่ในครรภ์ ร่างกายจะได้รับความอบอุ่นอยู่เสมอ แต่เมื่อทารกคลอดใหม่ ๆ ร่างกายจะสัมผัสกับอากาศภายนอกที่เย็น จึงต้องใช้เวลาในการปรับตัวพอสมควร เราจึงพบว่าทารกมักจามบ่อยๆ เมื่ออุณหภูมิเปลี่ยน ดังนั้นจึงไม่ควรให้ทารกอยู่ในห้องที่เย็นจัดจนเกินไป อุณหภูมิที่เหมาะสมควรจะอยู่ที่ราว ๆ 27- 30 องศาเซลเซียส และควรทำให้ร่างกายทารกอบอุ่นอยู่เสมอ เพราะอากาศที่เย็นจัด อาจทำให้ทารกเป็นหวัดได้เช่นกัน

แพ้ขนสัตว์

ขนสัตว์ทุกชนิดเป็นอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจของทารก ดังนั้นในสถานที่เลี้ยงเด็กอ่อน หรือทารก ไม่ควรให้มีสัตว์เลี้ยงอย่างเด็ดขาด ทั้งนี้เพราะขนสัตว์เลี้ยงอาจหลุดเข้าไปติดอยู่ในโพรงจมูกเล็กๆ ของทารก ทำให้หายใจไม่สะดวก และอาจนำไปสู่โรคภูมิแพ้ในเด็กได้อีกด้วย

แพ้ละอองเกสรดอกไม้

ดอกไม้บางชนิดมีอับละอองเกสรที่ละเอียดอ่อน มีกลิ่นหอมที่รุนแรง จนทำให้โพรงจมูกน้อยๆ เกิดการระคายเคืองได้เช่นกัน ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่ควรสังเกตให้ดีว่า ขณะที่อุ้มหนูน้อยไปเดินเล่นในสวนดอกไม้ ทารกจามบ่อยหรือไม่ หากพบว่า ทารกจามบ่อย ๆ เมื่ออยู่ใกล้ดอกไม้ชนิดใด คุณพ่อคุณแม่ก็ควรหลีกเลี่ยงเสีย อาการจามบ่อยๆ เพราะการระคายเคืองในโพรงจมูก ก็จะหายไปเองในที่สุด

ทั้งนี้ เราจะพบว่า สาเหตุหลัก ที่ทารกจามบ่อยนั้นก็เนื่องมาจากเพราะโพรงจมูกน้อย ๆ ของทารกยังเล็กมาก และกว่าจะสามารถปรับตัวจากการหายใจทางปาก มาเป็นการหายใจทางจมูกได้สะดวก และเป็นปกติเหมือนผู้ใหญ่ ก็ต้องใช้เวลานานพอสมควร ดังนั้นจมูกน้อย ๆ ของทารกจึงถือเป็นช่องทางรับส่งอากาศจากภายนอกเข้าสู่ปอดที่สำคัญอย่างยิ่ง ซึ่งบางครั้งหากมีสิ่งใดสิ่งหนึ่งหลุดเข้าไปในโพรงจมูก ทำให้เกิดการระคายเคือง หรือเกิดเสียงครืดคราดได้ (ติดตามเพิ่มเติม >> ลูกหายใจครืดคราด เกิดจากอะไร รักษาหรือแก้ไขอย่างไร“) ซึ่งจะสังเกตได้จากการที่ทารกจามบ่อยขึ้น หายใจลำบาก หรือเปลี่ยนมาหายใจทางปากแทน ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่จึงควรใส่ใจดูแลให้มากเป็นพิเศษ เมื่อพบว่าทารกจามบ่อย และมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น มีไข้ ไอ จาม มีผื่นขึ้นตามตัว ฯลฯ ควรรีบปรึกษาแพทย์ทันที อย่าปล่อยไว้นานจนเรื้อรัง หรือหาซื้อยาลดไข้ ลดน้ำมูก มาให้ลูกรับประทานเองโดยเด็ดขาด!