“กระชาย” เป็นพืชสมุนไพรที่อยู่คู่คนไทยมานาน และนิยมนำมาใช้เป็นวัตถุดิบในหลายเมนูอาหาร แต่ในช่วงที่ผ่านมาผู้คนให้ความสนใจกับ กระชาย ในประเด็นที่เชื่อว่าสามารถต้านโควิด-19 ได้ บ้างก็นำมาสกัดทำเครื่องดื่ม บ้างก็เลือกแบบผงมาชงดื่ม หรือแม้แต่มีวางขายตามท้องตลาดในแบบแคปซูล แล้วถ้าคนท้องอยากกินบ้างจะกินได้ไหม ? ส่งผลอะไรกับลูกในท้องหรือเปล่า ? และต้านโควิด-19 ได้จริงหรือ ? ไปติดตามกันเลยค่ะ
กระชาย คืออะไร?
กระชายจัดอยู่ในวงศ์ขิงข่า มีลักษณะเป็นเหง้าสั้น อวบน้ำ รูปทรงกระบอก ตรงกลางพองกว่าส่วนหัวและท้าย ผิวสีน้ำตาลอ่อน เนื้อในสีเหลือง มีรสเผ็ดร้อน ขม กลิ่นหอมฉุน พบสารในกลุ่มฟลาโวนอยด์ และสารสำคัญในน้ำหอมระเหย
กระชาย มีกี่ชนิด
กระชายมี 3 ชนิด ด้วยกันคือ
กระชายขาว กระชายเหลือง
หรือเรียกว่า กระชายแกง เป็นกระชายที่ใช้ทำอาหารทั่วไป
กระชายแดง
เป็นสมุนไพรหายาก ส่วนใหญ่หมอยาพื้นบ้านใช้ในตำรับยารักษาโรคมะเร็งตามศาสตร์การแพทย์พื้นบ้าน
กระชายดำ
ส่วนใหญ่ใช้ทำยาอายุวัฒนะบำรุงสมรรถภาพทางเพศ ซึ่งปัจจุบันมีทั้งไวน์กระชายดำและน้ำหมักกระชายดำ
สารอาหาร กระชาย
กระชายอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุ เช่น แคลเซียม เหล็ก วิตามินเอ และบี เป็นสมุนไพรรสเผ็ดร้อนปร่า ซ่าๆ เวลากินเข้าไปจะรู้สึกชาปลายลิ้น
สรรพคุณ กระชาย
ตามตำรับยาไทย ใช้เหง้ากระชายช่วยขับลม ลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ แก้ปวดมวนท้อง รักษาโรคในปาก เช่น ปากเปื่อย ปากเป็นแผล ปากแห้ง ช่วยขับระดูขาว ขับปัสสาวะ รักษาโรคบิด การแพทย์พื้นบ้านใช้บำรุงกำลัง บำรุงกำหนัด แก้กามตายด้าน ชาวบ้านทั่วไปใช้ประกอบอาหารเพื่อดับกลิ่นคาวของเนื้อสัตว์และปลา
ข้อควรระวังในการใช้กระชาย
กระชายเป็นสมุนไพรฤทธิ์ร้อน จึงควรทานอย่างเหมาะสมและถูกต้อง แนะนำให้ทานเป็นอาหารเพื่อเสริมสร้างภูมิต้านทาน
สำหรับคนที่มีอาการร้อนใน
ถ้ามีอาการร้อนในบ่อยๆ หรืออยู่ในช่วงมีอาการร้อนใน ปากมีกลิ่น มีแผลในช่องปาก ต้องระมัดระวังการกินกระชายในปริมาณที่พอเหมาะ เพราะการกินกระชายจะเพิ่มความร้อนในร่างกายให้มากขึ้น ทำให้แผลในปากมีอาการรุนแรงขึ้น ควรลดปริมาณการกินกระชายหรือหยุดกิน
สำหรับคนมีไข้
คนที่เป็นไข้ตัวร้อนต้องหยุดกินกระชาย เพราะอาจยิ่งทำให้อาการแย่ลง
สำหรับคนเป็นโรคกระเพราะอาหาร
ถ้าเป็นโรคกระเพาะอาหาร กรดเกินในกระเพราะ หรือกรดไหลย้อน การกินกระชายเข้าไปมากๆ จะทำให้เกิดการระคายเคือง ทำให้เกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ จึงต้องระมัดระวังการกินกระชายและสมุนไพรฤทธิ์ร้อนต่างๆ
สำหรับหญิงตั้งครรภ์
ห้ามรับประทานปริมาณมากในหญิงตั้งครรภ์ เพราะอาจทำให้แท้งได้ เนื่องจากมีฤทธิ์ร้อน
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
สมุนไพรที่ทำให้ตกเลือด แม่ท้องควรเลี่ยง
กระชาย กับการป้องกันโควิด-19
ความสำเร็จเบื้องต้น พบว่า “สารสกัดกระชายขาว” มีฤทธิ์ต้าน COVID-19 ในหลอดทดลอง ซึ่งสารสกัดสำคัญในกระชาย มี 2 ตัว คือ Pandulatin และ Pinostrobin มีประสิทธิผลในการยับยั้ง 2 รูปแบบ
- รูปแบบแรก คือ สามารถที่จะลดจำนวนเซลล์ที่ติดเชื้อได้
- รูปแบบที่สอง คือ การยับยั้งในการผลิตตัวไวรัสออกจากเซลล์
ก็คือเซลล์นั้นไม่สามารถที่จะผลิตตัวไวรัสตัวใหม่ออกมาจากตัวเซลล์ได้เลย แต่ขณะนี้ยังอยู่ในกระบวนการที่นักวิจัย มหาวิทยาลัยมหิดล กำลังเร่งพัฒนาสารสกัดกระชายขาวเพื่อใช้เป็นยาสำหรับโรคโควิด-19 คาดว่าใช้เวลาอย่างน้อย 1 ปี
ในการวิจัยและพัฒนาให้สำเร็จ เนื่องจากปกติคนกินกระชายเป็นอาหาร เมื่อถูกนำมาพัฒนาเป็นตัวยาจึงต้องหาวิธีสกัดให้ได้โดสความเข้มข้นที่สูงจึงจะส่งผลต่อการป้องกัน และเมื่อความเข้มข้นสูงก็อาจส่งผลข้างเคียงได้เช่นกัน เพราะจากการทดลองในหนู หากนำกระชายมาใช้ในคน วันหนึ่งต้องกินกระชายไม่ต่ำกว่า 6 ขีดต่อวัน ซึ่งหากรับประทานมากๆ จะเกิดผลข้างเคียง เช่น ท้องเสีย ท้องอืด ปวดท้อง มวลท้อง ดังนั้นจึงจำเป็นต้องค้นหาวิธีกินเป็นยาที่ปลอดภัยและเห็นผลต่อการรักษา การกินกระชายที่นิยมนำมาทำเครื่องดื่ม หรือสกัดผงเพื่อชงดื่มจึงยังไม่สามารถป้องกันโควิด-19 ได้จริง
เพียงแต่ช่วยเสริมสุขภาพเท่านั้น
คนท้องกินกระชายได้ไหม?
แม้กระชายขาวจะมีสรรพคุณทางยาหลายอย่าง แต่หากกินติดต่อกันเป็นเวลานานในปริมาณที่มากเกินไป อาจส่งผลข้างเคียงต่อสุขภาพได้ ได้แก่
- อาการร้อนใน
- แผลในปาก
- ปัญหาเหงือกร่น
- ภาวะใจสั่น
เนื่องจากกระชายขาวเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์ร้อน หากกินเยอะเกินไปร่างกายอาจเสียสมดุลได้ แต่สำหรับคนท้องสามารถทานได้ไม่ส่งผลอะไรมากนัก เพียงแต่หากมีอาการของกรดไหลย้อน กระเพราะอาหารอยู่เดิมก็ต้องระมัดระวังการกินเพราะอาจไปกระตุ้นให้เกิดอาการดังกล่าวได้
คนท้องสามารถกินกระชายเป็นอาหารได้ค่ะ แต่ไม่ควรเยอะ และติดต่อกันเป็นเวลานานเกินไป ไม่เป็นอันตรายต่อลูกในท้อง เพราะเมนูอย่างน้ำยาขนมจีน แกงป่า ผัดฉ่าปลากะพง แกงเลียงล้วนมีส่วนผสมของกระชายที่โคลกอยู่ในเครื่องแกง ที่พอได้ทานแล้วจะช่วยให้คนท้องกระปรี้กระเปร่า ลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อได้ ที่สำคัญล้วนเป็นเมนูแสนอร่อยที่ยั่วน้ำลายมากทีเดียว แต่ก็ต้องทานในปริมาณที่พอเหมาะนะคะ