10 วิธีแก้ เต้านมคัด เวิร์กสุด ๆ

Last Updated on 2021 09 09

ในช่วงสัปดาห์แรกหลังคลอด คุณแม่จะต้องเจออาการเต้านมคัด ไม่ว่าคุณแม่วางแผนจะให้นมลูก หรือไม่ก็ตาม ร่างกายของคุณแม่ก็จะเริ่มผลิตน้ำนม และเต้านมจะมีอาการบวม แข็ง เต้านมจะร้อน ผิวบวมแดงเป็นมัน เจ็บ ลานนมตึงแข็ง เป็นสาเหตุให้ลูกดูดนมได้ยากขึ้นด้วย สิ่งที่คุณแม่กำลังประสบนี้ คือการคัดตึงเต้านมหลังคลอดค่ะ และเป็นเรื่องปกติสำหรับคุณแม่ทุกคนนะคะ แต่ทำไมมันถึงเกิดขึ้น และจะทำอะไรได้บ้างเพื่อบรรเทาอาการเหล่านี้? วันนี้เรามีข้อมูลมาฝากค่ะ

สาเหตุของเต้านมคัด

มีหลายสาเหตุที่ทำให้คุณแม่มีอาการเต้านมคัดตึง ตั้งแต่ภายหลังคลอดลูก จนกระทั้งสิ้นสุดการให้นมลูก จึงรวบรวมสาเหตุได้ดังนี้ค่ะ

• ร่างกายคุณแม่สร้างน้ำนมได้มากกว่าปริมาณที่ลูกกิน
• แม่ทิ้งช่วงการให้นมลูกนานเกินไป ให้นมลูกไม่บ่อยพอ จำกัดเวลาการให้นมลูก หรือไม่ได้บีบออกในช่วงที่ลูกไม่ได้ดูด ทำให้มีน้ำนมสะสมในเต้ามาก อย่างน้อยควรมีการให้นม 8 ครั้ง ในหนึ่งวัน
• ลูกดูดนมผิดวิธี หรือท่าอุ้มให้นมไม่ถูกต้อง ส่งผลให้ลูกดูดนมได้น้อย และทำให้การระบายไม่ดีเท่าที่ควร
• คุณแม่เปลี่ยนกิจวัตรประจำวันกระทันหัน เพราะต้องกลับไปทำงานส่งผลให้ไม่สามารถให้นมลูก หรือปั๊มนมน้อยลง
• ลูกมีความสนใจดูดนมน้อยลง อาจเพราะลูกป่วย หรือเริ่มกินอาหารเสริมมากขึ้น
• ลูกของคุณแม่เริ่มนอนหลับเป็นเวลานานขึ้นในเวลากลางคืน
• คุณแม่หยุดให้นมลูกอย่างกะทันหัน หรือหย่านม

อาการเต้านมคัด เป็นอย่างไร

เต้านมตึงแข็ง

หน้าอกที่คัดตึงเมื่อจับจะรู้สึกแข็งมากกว่านุ่มหรือเด้ง รู้สึกร้อนๆผิวบริเวณนั้น และผิวหนังจะดูตึงหรือเป็นมันเงา

เต้านมบวมและเจ็บ

ภายหลังคลอด ฮอร์โมนการตั้งครรภ์จะลดลง ฮอร์โมนโปรแลคตินเข้ามาทำงานแทนที่เพื่อกระตุ้นให้ร่างกายคุณแม่ผลิตน้ำนม ขณะเดียวกัน เลือดและของเหลวต่างๆ ก็ถูกส่งมาเลี้ยงที่เต้านมมากขึ้น

ลานนมแข็งและหัวนมสั้นลง

ผิวหนังบริเวณลานนมของคุณแม่จะรู้สึกตึงเจ็บ จึงดึงหัวนมให้สั้นลง ทำให้เวลาลูกดูดนมจะงับถึงลานนมได้ยากขึ้น

มีไข้

บางคนมีไข้ต่ำแต่จะไม่เกิน 24 ชม. หรือต่อมน้ำเหลืองบวมโดยเฉพาะบริเวณรักแร้

วิธีบรรเทาอาการคัดเต้านม

ประคบเต้านมด้วยผ้าอุ่นจัด

อย่างน้อย 10 นาทีก่อนที่จะให้นมลูก ควรใช้ผ้าขนหนูผืนใหญ่พอที่จะหุ้มเต้านมได้โดยรอบ หรือที่ประคบนมที่ปัจจุบันมีผู้ผลิตออกมาวางจำหน่ายก็สะดวกมากยิ่งขึ้น ตามด้วยการนวดและคลึงเต้านมเบาๆ จากฐานลงไปที่หัวนม

ใช้ใบกะหล่ำปลีประคบ

เลือกกะหล่ำปลีที่สามารถคลุมเต้านมของคุณแม่  นำมาล้างน้ำหรือแช่ในน้ำส้มสายชู เพื่อล้างสารพิษตกค้างออก นำไปแช่แข็ง จากนั้นนำมาประคบเต้าประมาณ 15 – 20 นาที

บีบน้ำนมออก

ให้บีบน้ำนมออกจนลานหัวนมนุ่มลง จะช่วยให้ลูกงับลานหัวนมง่ายขึ้น

ให้ลูกดูดน้ำนมบ่อยมากขึ้น

อย่างน้อยทุก 2 – 2 ½ ชั่วโมง ดูดให้ถูกวิธี เพื่อระบายน้ำนมออกจากเต้าให้ได้มากที่สุด และต้องให้ดูดในเวลากลางคืนด้วย หรือตั้งนาฬิกาปลุกเพื่อปั๊มระบายน้ำนมออก มิฉะนั้นเต้านมจะคัดในเช้าวันรุ่งขึ้นอีก ถ้าไม่สามารถให้นมลูกได้ตามเวลา ควรบีบน้ำนมออกเก็บไว้

ประคบเย็น

หลังให้นมลูกเสร็จ เพื่อลดความเจ็บปวด แต่ไม่ควรทำก่อนการให้นม เพราะอาจขัดขวางการไหลของน้ำนมได้

ปั๊มนมออก หากเจ็บมาก

ถ้าคุณแม่เจ็บมากจนให้ลูกดูดนมไม่ได้ อาจต้องพัก ระบายน้ำนมออกโดยบีบหรือปั๊มออก และป้อนนมแม่จากถ้วยให้ลูกแทน หากป้อนด้วยขวดนมลูกอาจติดขวดนมได้ง่าย เพราะน้ำนมไหลง่าย และออกแรงดูดน้อยกว่าการดูดเต้า

รับประทานยาแก้ปวด

ตามความจำเป็นเช่น พาราเซทตามอล

• ไม่ควรใส่เสื้อชั้นในที่รัดแน่นจนเกินไป

เพราะจะยิ่งทำให้เกิดการกดทับบริเวณหน้าอก และจะทำให้เจ็บเต้านมมากขึ้น

ทำ PP หรือ Power pumping

บีบเอาน้ำนมออกได้เรื่อย ๆ ถ้าจำเป็น หรือควรทำ PP หรือ Power pumping เพื่อคลายความเจ็บปวด ป้องกันการเกิดท่อน้ำนมอุดตัน และเป็นการช่วยกระตุ้นน้ำนม

ปรึกษาแพทย์ หรือคลินิกนมแม่

หากอาการคัดเป็นรุนแรงมาก พยายามแก้ไขด้วยตัวเองทุกวิธีแล้วแต่อาการไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์ หรือคลินิกนมแม่

เต้านมคัดแบบไหน ที่ควรพบแพทย์

มีไข้ต่ำ ๆ

คุณแม่ที่มีอาการเต้านมคัดบางครั้งจะมีไข้ต่ำ ๆร่วมด้วย แต่จะเป็นเวลาแค่ 12 – 24 ชั่วโมง ซึ่งอาการนี้เรียกว่า ไข้จากน้ำนม (Milk Fever) สาเหตุอาจเกิดจากสารในน้ำนมซึมผ่านเข้าไปในกระแสเลือดแม่ โดยปกติอาการไข้ที่เกิดขึ้นจะหายได้เอง แต่ถ้ามีไข้สูง และนานกว่า 48 ชั่วโมง แสดงว่ามีการติดเชื้อเกิดขึ้น ควรปรึกษาแพทย์

ลูกไม่สามารถดูดนมแม่ได้ดี

แม้ว่าคุณแม่จะพยายามลดอาการคัดตึงของเต้า หรือลดการพุ่งแรงของน้ำนมแล้วก็ตาม เช่นนี้ลูกอาจมีปัญหาการดูดนมจากสาเหตุอื่นร่วมด้วย ซึ่งควรปรึกษาแพทย์ค่ะ

เจ็บทุกครั้งที่ให้ลูกดูดเต้า

คุณแม่รู้สึกเจ็บมากทุกครั้งที่ให้ลูกดูดเต้า จนรู้สึกว่าทนไม่ไหว

เต้านมบวม

รวมถึงมีอาการคัดตึงยังไม่หายหลังจากผ่านไปหนึ่งอาทิตย์

มีไข้สูงกว่า 38 องศา

ร่วมกับมีอาการอ่อนเพลีย อ่อนแรง และหนาวสั่น อาจเกิดจากเต้านมอักเสบ ต้องพบแพทย์ค่ะ

การมีอาการเต้านมคัดตึงคงไม่ใช่เรื่องสนุกแน่นอนสำหรับคุณแม่ ดังนั้นคุณแม่ก็ควรป้องกันเพื่อไม่ให้เกิดอาการเหล่าบ่อยๆค่ะ ควรให้นมลูกอย่างน้อย 8 ครั้งต่อวัน ไม่เสริมของเหลวให้ลูกในช่ว 4 สัปดาห์แรก หากลูกกินนมน้อยลงก็ควรระบายน้ำนมออกจากเต้าอย่างสม่ำเสมอ ถ้าแม่จำเป็นต้องหย่านมลูกควรทำทีละน้อย และอย่าตกรอบการให้นมช่วงกลางคืนนานเกินไป รวมไปถึงการให้นมท่าห้อยหัวก็มักช่วยป้องกันท่อนมอุดตัน และป้องกันการคัดตึงของเต้านมได้ค่ะ