พัฒนาการเด็กแรกเกิด – 1 ขวบ วิธีการกระตุ้นพัฒนาการ และวัคซีนที่ควรได้รับ

Last Updated on 2022 07 10

นับตั้งแต่ลูกเกิดมา สิ่งสำคัญอันดับต้น ๆ ที่คุณพ่อคุณแม่ใส่ใจและให้ความสำคัญมากคงหนีไม่พ้นเรื่องของ “พัฒนาการเด็ก” รวมถึงพัฒนาการของลูกในแต่ละเดือน เฝ้าดูว่าลูกจะทำอะไรได้บ้าง และมีอะไรบ้างที่คนเป็นพ่อเป็นแม่อย่างเราจะกระตุ้นพัฒนาการลูกได้ แม่โน้ตรวบรวมมาให้ไว้ที่นี่แล้วค่ะ

พัฒนาการทารก 1 สัปดาห์

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 2.7 – 3.3 กก. / ส่วนสูง : 46 – 50.5 ซม. โดยประมาณ
• ไขมันที่เคลือบผิวจะเริ่มแห้งหลุดร่อน
• ลูกน้อยจะตอบสนองต่อสิ่งเร้าอัตโนมัติ
• ยังไม่สามารถควบคุมกล้ามเนื้อส่วนต่าง ๆ ได้

ด้านสุขภาพ

• พยายามให้ลูกกินแต่นมแม่เท่านั้น เพราะในนมแม่มีสารอาหารที่ครบถ้วนอยู่แล้ว
• ควรควบคุมอุณหภูมิในห้องไม่ให้เย็นหรือร้อนเกินไป ใส่เสื้อผ้าให้เหมาะกับอากาศ

การรับวัคซีน

• วัคซีน BCG และไวรัสตับอักเสบ บี (ครั้งที่ 1)

พัฒนาการทารก 1 สัปดาห์ วิธีการกระตุ้นพัฒนาการทารก 1 สัปดาห์

• ให้คุณแม่ชวนลูกพูดคุยอย่างสม่ำเสมอ หรือร้องเพลงกล่อมให้ลูกฟัง เพื่อกระตุ้นการได้ยิน
• ใช้โมบายแขวนที่มีสีสันสดใส เพื่อกระตุ้นการมองเห็น พร้อมเสียงเพลงกล่อมช้า ๆ

พัฒนาการทารก 1 เดือน

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 3 – 5 กก. / ส่วนสูง 49 – 57 ซม. โดยประมาณ
• ลูกฉี่วันละ 10 -15 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 3 – 4 ครั้ง
• นอนในท่าคว่ำ สามารถหันศีรษะไปข้างใดข้างหนึ่งได้
• มีการสะดุ้งหรือเคลื่อนไหวร่างกายเมื่อได้ยินเสียงพูดในระดับที่ปกติ
• สบตา มองจ้องหน้าได้นาน 1 – 2 วินาที

ด้านสุขภาพ

• ให้ลูกกินนมแม่ทุก 2 – 3 ชม. หรือเมื่อลูกต้องการ
• ยังไม่ควรพาออกนอกบ้าน เนื่องจากภูมิคุ้มกันยังน้อย

การรับวัคซีน

• ไวรัสตับอักเสบ บี (ครั้งที่ 2)

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 1 เดือน

อุ้มลูกบ่อย ๆ เพราะทารกโดยเฉพาะในช่วง 3 เดือนแรกหลังคลอดยังต้องการเวลาในการปรับตัว เพื่อให้ลูกรู้สึกว่าปลอดภัยและอบอุ่น สบตาลูก ชวนลูกคุย สัมผัสตัวลูกบ่อย ๆ โดยเฉพาะลูกจะชอบฟังเสียงคุณแม่เวลาที่กล่อมนอนค่ะ

พัฒนาการทารก 2 เดือน

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 4 – 6 กก. / ส่วนสูง : 43 – 63 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 10 -12 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 ครั้งหลังมื้อนม
• นอนในท่าคว่ำ ยกศีรษะตั้งขึ้นได้ 45 องศา นาน 3 วินาที
• มักเอามือเข้าปาก มองไปรอบ ๆ คว้าจับสิ่งของใกล้ตัว และปล่อย
• มองหน้ากับผู้ที่มาคุยด้วยได้นาน 5 วินาที
• ทำเสียงในลำคอ “อู” หรือ “อือ” ได้อย่างชัดเจน

ด้านสุขภาพ

• ยังคงให้กินนมแม่อย่างเดียว ทุก ๆ 2 – 3 ชม. หรือตามที่ลูกต้องการ
• ยังไม่ควรพาลูกออกนอกบ้านนะคะ

การรับวัคซีน

• วัคซีน DPT1-HB คอตีบ ไอกรน บาดทะยัก (ครั้งที่ 1), OPV1 วัคซีนโปลิโอ (ครั้งที่ 1) และ Hib 1 วัคซีนเสริม

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 2 เดือน

ให้ลูกนอนคว่ำ หาของเล่นมาเขย่าตรงหน้าลูก แต่เสียงไม่ควรดังมากนะคะ เพราะลูกอาจตกใจ รอให้ลูกมองที่ของเล่น แล้วค่อย ๆ เคลื่อนของเล่นไปซ้ายและขวา ขึ้นและลง ช้า ๆ สุดท้ายให้ลูกกลับมาหน้าตรงเหมือนเดิม

พัฒนาการทารก 3 เดือน

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 4.2 – 6.5 กก. / ส่วนสูง : 53 – 63 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 10 -12 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 -3 ครั้ง
• ลูกนอนคว่ำได้ พูดโต้ตอบเป็นอ้อแอ้กับคุณพ่อคุณแม่ได้
• แยกเสียงพูดของคนอื่นได้

ด้านสุขภาพ

• ให้กินนมแม่อย่างเดียว ทุก ๆ 3 – 4 ชม. เฉลี่ยวันละ 7 – 8 ครั้ง
• ลูกสามารถคว้าจับสิ่งได้แล้ว ควรระวังเรื่องการเอาสิ่งของเข้าปาก

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 3 เดือน

• ชวนลูกพูดคุย ชี้ชวนให้ดูสิ่งต่าง ๆ พร้อมเรียกชื่อสิ่งของนั้น ๆ

พัฒนาการทารก 4 เดือน

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 4.5 – 7 กก. / ส่วนสูง : 55 – 66 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 8 – 10 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 – 3 ครั้ง
• จำหน้าคนในครอบครัวได้แล้ว ยิ้มทักทายได้
• ชอบพลิกตัวนอนคว่ำ
• พูดเก่งขึ้นแบบอ้อแอ้

ด้านสุขภาพ

• ให้กินนมแม่อย่างเดียว ทุก ๆ 3 – 4 ชม. เฉลี่ยวันละ 6 – 8 ครั้ง
• มองตามสิ่งของที่เคลื่อนที่ได้ 180 องศา
• ยกขาทั้งสองข้างขึ้นมาเล่น โดยเหยียดแขนให้ออกห่างจากลำตัว

การรับวัคซีน

• วัคซีน DPT2-HB คอตีบ ไอกรน บาดทะยัก (ครั้งที่ 2), OPV2 วัคซีนโปลิโอ (ครั้งที่ 2) และ Hib 2 วัคซีนเสริม

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 4 เดือน

• เรียกชื่อลูกบ่อย ๆ พูดคุย สัมผัส เล่นกับลูก มองหน้าลูกขณะพูดคุย และหยุดพูด เมื่อลูกส่งเสียงพูดบ้าง
• หาของเล่นกรุ๊งกริ๊ง แต่ไม่ควรมีเสียงที่ดังมาก ฝึกให้ลูกได้หันตามเสียง

พัฒนาการทารก 5 เดือน

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 5 – 8.5 กก. / ส่วนสูง : 58 – 68 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 10 – 12 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 – 5 ครั้ง
• ชอบพลิกคว่ำพลิกหงายสลับกัน
• เริ่มเลียนเสียงตามที่คุณพ่อคุณแม่พูด
• ใช้นิ้วโป้งและนิ้วชี้หยิบของได้

ด้านสุขภาพ

• ให้กินนมแม่อย่างเดียว ทุก ๆ 3 – 4 ชม. เฉลี่ยวันละ 6 – 8 ครั้ง
• ควรเลือกใส่เสื้อผ้าให้เหมาะกับสภาพอากาศ หากออกนอกบ้านควรใส่หมวกกันแดดด้วยทุกครั้ง

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 5 เดือน

• เรียกชื่อลูกบ่อย ๆ และฟังลูก หากลูกเริ่มพูดคุยด้วย พร้อมกับตอบสนองในสิ่งที่ลูกพูด
• ของเล่นที่มีเสียง

พัฒนาการทารก 6 เดือน

• ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา
• น้ำหนัก : 5.5 – 9 กก. / ส่วนสูง : 59 – 71 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 10 – 12 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 – 5 ครั้ง
• นั่งได้นานขึ้น พลิกคว่ำคล่องขึ้น
• จำชื่อตัวเองได้

ด้านสุขภาพ

• เริ่มให้อาหารเสริมปั่นละเอียด 1 มื้อ วันละ 1 ช้อน อาทิ แครอทปั่นละเอียด ซุปฟักทอง ข้าวกับไข่แดงล้วนปั่นละเอียด และให้นมแม่ 5 – 6 มื้อ ต่อวัน
• กล้วยน้ำว้าสุกขูดเอาเฉพาะเนื้อไม่เอาเม็ด บดให้ละเอียด แม่โน้ตก็ใช้เมนูนี้ป้อนลูกค่ะ

การรับวัคซีน

• วัคซีน HBV3 ไวรัสตับอักเสบ บี (ครั้งที่ 3), DPT3 คอตีบ ไอกรน บาดทะยัก (ครั้งที่ 3), OPV3 วัคซีนโปลิโอ (ครั้งที่ 3) และ Hib 3 วัคซีนเสริม

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 6 เดือน

• เรียกชื่อลูกบ่อย ๆ และฟังลูก หากลูกเริ่มพูดคุยด้วย พร้อมกับตอบสนองในสิ่งที่ลูกพูด
• เลือกของเล่นที่สามารถจับได้ถนัดมือ เช่น ยางกัด ที่เป็น BPA Free ปราศจากสารเคมี เพื่อฝึกกล้ามเนื้อมือมัดเล็ก

พัฒนาการทารก 7 เดือน

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 6 – 10 กก. / ส่วนสูง : 61 – 73 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 10 – 12 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 – 5 ครั้ง
• คลานได้ ตื่นเต้นกับของเล่น
• พูดคุยกับคุณพ่อคุณแม่ได้มากขึ้น ชอบเลียนเสียงของคุณพ่อคุณแม่
• เริ่มหัดเรียกชื่อ มะ ๆ ปะ ๆ

ด้านสุขภาพ

• อาหารเสริมปั่นละเอียด 1 มื้อ วันละช้อน เช่น ซุปบรอกโคลี ซุปฟักทอง พร้อมกับนมแม่ 5 – 6 ครั้ง ต่อวัน
• ให้กินผลไม้สุก แนะนำที่ไม่มีเม็ด หรือถ้ามีเม็ดควรเอาออกให้หมด

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 7 เดือน

• ชี้ชวนให้ลูกดูสิ่งต่าง ๆ รอบตัวพร้อมบอกชื่อของสิ่งนั้น ๆ
• บล็อกทรงเลขาคณิต ของเล่นที่เมีเสียง

พัฒนาการทารก 8 เดือน

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 6.5 – 10.5 กก. / ส่วนสูง : 63 – 75 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 10 – 12 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 – 5 ครั้ง
• เริ่มหาที่เกาะยืน
• ชอบพูดคุยแต่ยังไม่เป็นคำ
• ติดแม่มาก

ด้านสุขภาพ

• อาหารเสริมปั่นหยาบ 2 มื้อ อาทิ ซุปมันฝรั่ง ซุปปลา พร้อมนม 5 – 6 ครั้งต่อวัน

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 8 เดือน

• หนังสือผ้า
• ของเล่นที่ดีได้ เขย่าได้ พร้อมกับมีเสียง
• เล่นจ๊ะเอ๋กับลูก
• อาจแกล้งทำของตก เพื่อดูปฏิกิริยาของลูก

พัฒนาการทารก 9 เดือน

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 7 – 11 กก. / ส่วนสูง : 64 – 76 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 10 – 12 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 – 5 ครั้ง
• เริ่มหาที่เกาะยืน เดินไปเรื่อย ๆ

ด้านสุขภาพ

• อาหารเสริมปั่นหยาบ 2 มื้อ อาทิ ไข่ตุ๋น หรือปลาสับหยาบ พร้อมนม 5 – 6 ครั้งต่อวัน

การรับวัคซีน

• MMR1 หัด คางทูม
• หัดเยอรมัน ครั้งที่ 1

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 9 เดือน

• บล็อกตัวต่อใหญ่ ๆ
• แป้งโดว์

พัฒนาการทารก 10 เดือน

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 7 – 11 กก. / ส่วนสูง : 65 – 78 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 10 – 12 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 – 5 ครั้ง
• สามารถนั่งเองได้จากท่ายืน
• รู้จักบาย บาย ส่ายหัว

ด้านสุขภาพ

• อาหารเสริมปั่นหยาบ 2 มื้อ อาทิ ต้มจืดมันฝรั่ง ต้มจืดฟัก ต้มจืดตำลึง พร้อมนม 5 – 6 ครั้งต่อวัน
• เริ่มปีนป่ายโต๊ะ โต๊ะเครื่องแป้ง เตียง เก้าอี และตู้

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 10 เดือน

• แฟลชการ์ดฝึกภาษา (คลิกที่นี่ >> แฟลชการ์ด (Flash Card) แจกฟรี! ลิ้งค์ดาวโหลด)

พัฒนาการทารก 11 เดือน

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 8 – 11.5 กก. / ส่วนสูง : 66 – 79 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 10 – 12 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 – 5 ครั้ง
• ชอบเทสคุณแม่ว่าอะไรทำได้ อะไรทำไม่ได้
• พูดเก่งขึ้น แต่ยังไม่ชัดถ้อยชัดคำ
• ชอบชี้นิ้ว เวลาที่ต้องการอะไร หรือจะไปที่ไหน
• ใช้นิ้วชี้และนิ้วโป้งหยิบเม็ดกระดุมหรือของเล่นชิ้นเล็กได้

ด้านสุขภาพ

• อาหารเสริมปั่นหยาบ 3 มื้อ อาทิ ข้าวผัดไข่ ข้าวผัดผักรวม ไข่น้ำ ไข่คน พร้อมนม 4 – 6 ครั้งต่อวัน
• ชอบเปิดลิ้นชัก ควรติดสายล็อคลิ้นชักมาติดป้องกันลูกบาดเจ็บ
• ควรหาที่ปิดรูปลั๊กไฟมาติดไว้

วิธีกระตุ้นพัฒนาการทารก 11 เดือน

• ของเล่นที่เป็นรูปทรง จับคู่รูปทรงต่าง ๆ

พัฒนาการเด็ก 1 ขวบ

ด้านร่างกาย และการเข้าใจภาษา

• น้ำหนัก : 8.2 – 11.5 กก. / ส่วนสูง : 67 – 81 ซม.
• ลูกฉี่วันละ 10 – 12 ครั้ง ขับถ่ายวันละ 2 – 5 ครั้ง
• ยืน นั่งได้เอง พูดได้เก่งขึ้น เป็นคำมากขึ้น

ด้านสุขภาพ

• อาหารเสริมปั่นหยาบ 3 มื้อ อาทิ ข้าวไก่ตุ๋นมะเขือเทศ ข้าวไก่อบผักรวม ไข่แดงบดกับข้าวนิ่ม ๆ พร้อมนม 4 – 6 ครั้งต่อวัน
• ลูกจะเดินทั้งวัน ควรระวังขอบหรือมุมโต๊ะต่าง ๆ ไม่ให้มีคมหรือมีแง่ที่แหลม

การรับวัคซีน

• วัคซีน JE1 JE2 ไข้สมองอักเสบ (ครั้งที่ 1 และ 2 ห่างกัน 4 สัปดาห์)

วิธีกระตุ้นพัฒนาการเด็ก 1 ขวบ

• ของเล่นรูปทรงเลขาคณิต
• ของเล่นที่สามารถหยิบเข้าออกจากกล่องได้
• อุปกรณ์ขีดเขียนต่าง ๆ เช่น กระดานน้ำ หรือกระดานที่เขียนได้ลบได้ เป็นต้น
• ของเล่นที่มีสายจูง